2009

Zuid-Limburg 30 september 2009

Dennis was weer een dagje vrij en stelde voor om in plaats van de Veluwe eens naar Zuid-Limburg te gaan om daar naar enkele herpetologische high-lights te speuren. Daar ben ik altijd wel voor te porren en zo ook Sander, dus 's morgens vroeg zaten we al weer in de trein richting het zuiden. Dennis haalde ons (na enige vertraging) op van station Maastricht met de auto en we reden al snel naar locatie één, het prachtige hellingbos waar de grootste populatie vuursalamanders van Nederland leeft. Zo laat in het jaar is het natuurlijk wel iets lastiger om bepaalde soorten te zien maar al met al hadden we veel geluk en dus weer erg genoten.

Daar aangekomen vonden we al snel een gewone pad (Bufo bufo) en bruine kikkers (Rana temporaria). De bosgrond was erg droog door de droogte van de laatste tijd maar na even zoeken kon ik toch al snel de eerste vuursalamander (Salamandra salamandra) vinden waarna Dennis er ook al snel één vond. De eerste was een mannelijk exemplaar en de tweede vrouwelijk.

Sander had ondertussen wat alpenwatersalamanders (Mesotriton alpestris) gevonden. Na deze bewonderd te hebben liepen we nog een klein rondje door het herfstige en met beekjes doorsneden bos om daarna door te rijden naar locatie twee: een prachtige groeve waar enkele zeldzame amfibieën te vinden zijn.

Al snel vonden we alpenwatersalamanders (Mesotriton alpestris), kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris), een hazelworm (Anguis fragilis) en bruine kikkers (Rana temporaria). Na een tijdje konden we ook enkele geelbuikvuurpadjes (Bombina variegata) vinden, allemaal recentelijk gemetamorfoseerde dieren. De volwassen dieren waren vermoedelijk al in de wintervertrekken teruggetrokken.
Na hier even genoten te hebben van de natuur besloten we even een kleine pauze in te lasten en in Valkenburg een pitstop te houden. Even snel energy drink inslaan bij de AH en een boerenomelet/tosti verorberen op een terrasje, toen waren we weer helemaal fit om door te gaan naar de derde en laatste locatie.

 

Daar aangekomen stond de zon al laag en hadden we een schitterend uitzicht. Op deze plek is ook een hoop moois te zien, ten eerste is er het prachtige landschap op deze kalkhelling omringd door kleinschalig agrarisch landschap. Dat wordt nog beter als je gaat zoeken naar kleine dieren, dan wordt deze plek nog leuker! Al snel vonden we bruine kikkers (Rana temporaria), alpenwatersalamanders (Mesotriton alpestris), kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris) en muurhagedissen (Podarcis muralis) die uitgezet zijn op deze locatie.
Ook vond ik opmerkelijk snel een vroedmeesterpad (Alytes obstetricans), en toen twee kleintjes, en nog twee kleintjes en toen 7 bij elkaar! In totaal 12 individuen van deze intrigerende soort. Voor mij een absoluut hoogtepunt van deze dag, hoewel ik alle soorten prachtig vind blijf ik vroedmeesterpadden toch wel een van de meest bijzondere amfibieën vinden in zowel uiterlijk als levenswijze.
De grote afwezige was echter de hazelworm die hier in grote getale aanwezig was tijdens voorgaande bezoeken. Bijna klaar om terug te lopen naar de auto hadden Dennis en ik het erover, nou dan moest die hieronder zitten zei Dennis gekscherend. En waarempel, als toegift nog een mooie dame hazelworm en toen was deze dag helemaal top. Ook passeerde er nog een mooie grote gewone pad (Bufo bufo) de revue.

Dennis zette ons weer af op het station en toen vervolgden Sander en ik weer onze lange terugreis naar het noorden. Om 11 uur pas weer thuis maar dat was het allemaal waard! Nogmaals bedankt voor het rijden rond het heuvelland Dennis!

Soorten
Gewone pad (Bufo bufo)
Geelbuikvuurpad (Bombina variegata)
Vroedmeesterpad (Alytes obstetricans)
Bruine kikker (Rana temporaria)
Kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris)
Alpenwatersalamander (Mesotriton alpestris)
Vuursalamander (Salamandra salamandra)
Muurhagedis (Podarcis muralis)
Hazelworm (Anguis fragilis)

Veluwe 16 september 2009

Sander en ik voelden de Veluwe wel weer roepen, we waren er allebei al een tijd niet meer geweest dus besloten we onze laarzen aan te trekken en in de trein te stappen. Het weer was perfect om gladde slangen te zoeken (lekker bewolkt en een beetje fris) maar dat bleek de grote afwezige van vandaag. Wel konden we bruine kikkers (Rana temporaria)en een hazelworm (Anguis fragilis) dame vinden en enkele zandhagedissen (Lacerta agilis) die tevoorschijn kwamen zodra de zon doorkwam. De grote verrassingen van vandaag waren echter de ringslangen (Natrix natrix), 1 juveniel, 2 sub-adults en een mooie grote volwassen man lieten zich zien. Twee van deze dieren werden gevonden midden in het bos, languit zonnend in een greppel. Ik vermoed dat ze onderweg waren naar de winterkwartieren.

Bij bedreiging houden de dieren zich dood, zodra je echter een stap naar achteren doet gaat het bekje alweer dicht. Ze houden je goed in de gaten.

 

Soorten
Bruine kikker (Rana temporaria)
Zandhagedis (Lacerta agilis)
Hazelworm (Anguis fragilis)
Ringslang (Natrix natrix)

Twente 21 t/m 23 augustus 2009

Ernst woont al een half jaar in het buitenland maar was toch voor twee maanden weer op bezoek in Nederland, uiteraard kon een weekendje Twente dan niet ontbreken en was het weer een mooi excuus om lekker bij te praten en van de natuur te genieten. Als eerste deden we de Sallandse heuvelrug weer aan, een prachtig uitgestrekt heidegebied wat dit jaar flink aangetast was door het heidehaantje (Lochmaea suturalis). Ook zagen we nog enkele zandhagedissen (Lacerta agilis).

De volgende dag gingen we weer op pad en deden een hoogveengebied aan wat we de vorige keer ook bezocht hadden, na het zien van levendbarende hagedissen (Zootoca vivipara) en heikikkers (Rana arvalis) waren we getuige van een uniek schouwspel. Langs het pad had een adder (Vipera berus) mannetje een prooi te pakken.

Daarna reden we naar een vriend van Ernst waar we de voorgaande keren ook steeds zijn langs geweest. Op het terrein van de boerderij leven een hoop leuke dieren, zo zagen we ook dit jaar weer kerkuilen (Tyto alba) en boomkikkers (Hyla arborea).
Het was weer een geweldig weekend en erg gezellig, na het bewonderen van de boomkikkers zijn we blijven Barbeque'en en daarna nog even als afsluiter de Vriezenberg bezocht, nogmaals dank aan Ernst en zijn ouders voor de gezelligheid en de gastvrijheid.

Soorten
Bruine kikker (Rana temporaria)
Heikikker (Rana arvalis)
Boomkikker (Hyla arborea)
Zandhagedis (Lacerta agilis)
Levendbarende hagedis (Zootoca vivipara)
Adder (Vipera berus)

Zuid-Limburg 17 en 18 augustus 2009

Doordeweeks werkt mijn vader in Zuid-Limburg en reist maandagmorgen vroeg, af naar het zuiden van het land. Op mijn laatste vrije maandag besloot ik mee te gaan en zat ik 's morgens vroeg om half 6 in de auto. Ik zou één nachtje in Limburg blijven om dinsdag weer naar huis te gaan met het openbaar vervoer. De dag daarvoor had ik met Phil Wilmer KLIK gesproken en die zag een gezamenlijk tripje zeker zitten op deze maandag. Het weer was prima maar eigenlijk iets te heet, ik had er al snel spijt van dat ik laarzen had aangedaan...

Om half 10 pikte Phil me op van het station met zijn mooie rode cabrio en reden we door het immer mooie heuvelland naar de eerste plaats; een mooi hellingbos waar de grootste populatie vuursalamanders van Nederland te vinden is. Al snel vonden we enkele alpenwatersalamanders (Mesotriton alpestris), bruine kikkers (Rana temporaria) en een gewone pad (Bufo bufo). Toen vond Phil de eerste vuursalamander (Salamandra salamandra) waarna ik ook al vrij snel een tweede vond.

Daarna besloten we naar Maastricht te rijden om daar bij de oude vestingsmuren en bij een parkeerterrein te zoeken naar muurhagedissen (Podarcis muralis). Hier in het hartje van onze hoofdstad is de enige natuurlijke populatie van deze soort. Echt zoeken is het niet want al snel lieten de eerste dieren zich zien, vooral veel pasgeboren jonge hagedisjes raceten op en neer langs de muren. Ook hazelwormen (Anguis fragilis) lieten zich zien. Bij de oude vestingsmuren vond ik een volwassen man en bij het parkeerterrein een pasgeboren juveniel. Verder op deze twee locaties ook nog bruine kikkers (Rana temporaria) en in een poel bij de vestingsmuren larven van vroedmeesterpadden (Alytes obstetricans).

Toen werd het tijd om een groeve te bezoeken. Veel geelbuikvuurpadden (Bombina variegata) lieten zich zien. Verder nog levendbarende hagedissen (Zootoca vivipara), enkele larven van vroedmeesterpad (Alytes obstetricans), een gewone pad (Bufo bufo), enkele bruine kikkers (Rana temporaria) en enkele kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris).

De laatste locatie die we nog bezochten voor het weer tijd werd om huiswaarts te gaan was een mooie heuveltop waar ik nog niet eerder was geweest. Het bleek een toplocatie waar we veel leuke waarnemingen hebben kunnen doen. Als eerste de muurhagedissen (Podarcis muralis), daar kun je niet om heen hier. Er zit een populatie dieren die vermoedelijk is uitgezet en ze doen het prima getuige de vele juvenielen. Levendbarende hageddissen (Zootoca vivipara) zijn hier minder algemeen.

Er zijn twee kleine poeltjes aanwezig op het terrein waar vele larven van vroedmeesterpadden (Alytes obstetricans) in zwommen. Twee kleine juveniele dieren zaten langs de kant.

Verder hier nog gewone padden (Bufo bufo), bruine kikkers (Rana temporaria), kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris), alpenwatersalamanders (Mesotriton alpestris) en veel hazelwormen (Anguis fragilis).

Bijzonder geslaagd dagje, veel locaties en veel waarnemingen van vooral veel juveniele dieren. Bedankt voor het rijden Phil!

Die avond at en sliep ik bij mijn vader in het hotel in Epen. De volgende dag besloot ik voor ik naar huis ging nog even onderweg te stoppen bij een plaats in Midden-Limburg waar veel boomkikkers te vinden zijn. Na de laatste bushalte was het nog even lopen voor ik eindelijk bij de plek aankwam. Al snel zag ik de eerste boomkikkers (Hyla arborea) zitten tussen de braambladeren en ook enkele juveniele dieren waren te vinden in kleine boompjes langs het water. Verder nog enkele niet nader geidentificeerde groene kikkers (Pelophylax spec.) hier en een kamsalamander (Triturus cristatus).

Soorten
Gewone pad (Bufo bufo)
Geelbuikvuurpad (Bombina variegata)
Vroedmeesterpad (Alytes obstetricans)
Groene kikker (Pelophylax spec.)
Bruine kikker (Rana temporaria)
Boomkikker (Hyla arborea)
Kamsalamander (Triturus cristatus)
Kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris)
Alpenwatersalamander (Mesotriton alpestris)
Vuursalamander (Salamandra salamandra)
Muurhagedis (Podarcis muralis)
Levendbarende hagedis (Zootoca vivipara)
Hazelworm (Anguis fragilis)

Schiermonnikoog 20 t/m 23 juli 2009

Ik kreeg een tip dat er een tweetal jaren geleden een grote hoeveelheid roodbuikvuurpadden uitgezet zouden zijn op het waddeneiland Schiermonnikoog. Dat klonk erg interessant en ik zocht nog een leuke plek om met Shana een paar dagen naar toe te gaan, die hadden we dus bij deze gevonden. Ik boekte een standplaats op de enige camping die het eiland rijk is en op steenworp afstand van het water waar de padden zouden zitten.
De eerste amfibieën die we zagen waren rugstreeppadden (Epidalea calamita). Een soort waar je niet omheen kan op de waddeneilanden.

In een leuk poeltje achter het bezoekerscentrum zaten een hoop larven van deze paddensoort en enkele kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris).
Tijdens mijn zoektocht naar de roodbuikvuurpadden bij de ijsbaan zag ik plots deze grote groene kikker zitten, een meerkikker (Pelophylax ridibundus). Waarschijnlijk een uitgezet dier maar wel een nieuwe soort voor dit eiland.

Na veel rondjes lopen door de ijsbaan met mijn voeten door de modder en tot mijn knieën in het water heb ik de roodbuikvuurpadden uiteindelijk niet kunnen vinden. Als de dieren er al ooit gezeten hebben zijn ze nu in ieder geval uitgestorven. Maar al met al, heerlijk genoten van de natuur op Schiermonnikoog!

Soorten
Kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris)
Meerkikker (Pelophylax ridibundus)
Rugstreeppad (Epidalea calamita

Heemskerk 25 juni 2009

In mijn tuin komen zo nu en dan kleine watersalamanders en gewone padden voorbij. Alleen de eerst genoemde plant zich soms voort. Bruine kikkers zitten er altijd maar planten zich niet altijd voort, dit jaar weer eens wel en mijn kleine tuinvijvertje is weer een heleboel kikkers rijker. De randen van mijn vijvertje zien er ongeveer zo uit:

Zuid-Limburg 15 t/m 19 juni 2009

Zo, ik ben weer terug van een geweldige week in het zuiden van het land, Zuid-Limburg. Ik was daar met een excursie voor de tweedjaars biologie studenten, deze excursie heb ik vorig jaar gedaan als student en nu was ik mee als begeleider.

15 juni
We vertrokken maandagochtend vroeg in onze gehuurde busjes om af te reizen naar Zuid-Limburg. Daar begon het programma vrijwel meteen met een natuurpad wandeling in Gulpen. Bij een kasteel in de buurt deden we in de stromende regen een leuke ontdekking, drie roepende vroedmeesterpad (Alytes obstetricans) mannetjes vanuit de muren van het kasteel. Na deze wandeling gingen we naar onze accomodatie in Ransdaal om daar te eten, na het eten vertrokken we al snel weer om een erg interessante avondexcursie in de buurt te doen. Net zoals vorig jaar was de eerste avondexcursie naar een leuke groeve waar we kans hadden om enkele zeldzame amfibieën te zien.

Zodra je een voet in de groeve zet hoor je al overal de vroedmeesterpad (Alytes obstetricans) mannetjes fluiten vanuit de rotswanden. Al snel begonnen we met speuren in de kleine poeltjes op het terrein, het duurde niet lang voor de eerste geelbuikvuurpadden (Bombina variegata) gezien werden, en dat ging de hele avond zo door. Ik heb minstens 20 volwassen dieren gezien en een heleboel eieren, ook overal roepende geelbuikvuurpadjes. Een hoogtepunt voor mij waren de geelbuikvuurpadjes in amplexus.

16 juni
De volgende dag gingen we naar een prachtig dal in de buurt van Valkenburg. Deze plek bezoek ik steeds als ik in Limburg ben, het is een plek met rust en veel verrassende natuur. Ook dit jaar stond dit dal weer op het programma, vooral voor de planten maar ook voor de dieren. Zo zagen we enkele levendbarend hagedissen (Zootoca vivipara). In een oude veedrinkplaats in het bos vonden we alpenwatersalamanders (Mesotriton alpestris), en niet een paar maar meer als 20! 
Op de terugweg besloot ik nog een aantal poelen af te gaan waar ik eerder dit jaar ook heb gezocht. Naast een heleboel larven van bruine kikker ook weer een aantal geelbuikvuurpadjes (Bombina variegata). 

's Avonds was er uiteraard weer een avondexcursie, eerst vleermuizen zoeken, dan naar een mooi hellingbos voor vuursalamanders en als laatste een grote boomkikkerpopulatie. In het hellingbos duurde het niet lang voor we de eerste vuursalamander (Salamandra salamandra) konden betrappen in het licht van onze zaklampen. 
Na wat gespeurd te hebben hier besloten we door te gaan naar de boomkikkerplek. Vorig jaar hebben we hier tientallen mannetjes horen roepen. Toen we het busje uit stapten was het stil, dood stil. Erg vreemd, na even scheppen vonden we nog wel drie kamsalamander (Triturus cristatus) dametjes maar geen boomkikkers. Na verder zoeken vonden we nog wat bastaardkikkers (Pelophylax klepton esculenta) en wat kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris). Op de terugweg hoorde ik nog wel twee mannetjes in de verte roepen maar aangezien het al laat was besloten we morgen terug te komen. Hier de drie kamsalamanders.

17 juni
Deze dag hebben we doorgebracht in Eys, met een korte lunchpauze in Valkenburg. Dat we 's morgens aankwamen stond er een grote groep studenten al aan de bosrand bij de parkeerplaats. Het bleken de UvA studenten te zijn. 9 juni sprak ik Edo Goverse (zie menu-item:"Amsterdam") en vertelde hij dat hij ook deze week in Zuid-Limburg zou zijn met zijn studenten; "wie weet komen we elkaar nog tegen!" En dat was ook zo, wel erg toevallig ntuurlijk! Op de helling van Eys hebben we naast bruine kikkers (Rana temporaria) ook levendbarende hagedissen (Zootoca vivipara) en hazelwormen (Anguis fragilis) gezien. Een van de levendbarende hagedissen bleek bij thuiskomst een uitgezette muurhagedis (Podarcis muralis) te zijn.

's Avonds uiteraard weer een avondexcursie en reisden we deze keer meteen af naar de boomkikkerplek na de toch wel enigsinds teleurstellende excursie van gisteren. Het was vandaag de hele dag warm en zonnig geweest dus onze kansen om boomkikkers te zien/horen waren groter. Eerst de ondiepe poeltjes, daar bleek het raak want drie soorten salamanders konden we vinden: Vooral kamsalamanders (Triturus cristatus) maar ook kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris) en enkele alpenwatersalamanders (Mesotriton alpestris).
Na deze dieren bewonderd en weer vrij gelaten te hebben liepen we verder. Op weg naar de volgende poel hoorden we een aantal roepende boomkikkers (Hyla arborea), helaas niet zo massaal aan het roepen als vorig jaar maar dat maakt niet uit, ze zaten er! Hier een aantal foto's van deze kleine groene aapjes.
Super geslaagd dus! We waren weer eens laat thuis dus snel nog even een glaasje sap en een sigaretje want de volgende morgen weer vroeg op naar o.a. de Ardennen.

18 juni
De eerste stop was bij een zinkgebied nabij Plombierés. Niet zo veel gezien deze keer maar wel drie hazelwormen (Anguis fragilis), een volwassen man, een juveniel en een halfwas vrouwtje.

En weer door naar de volgende stop, het veengebied van Hautes-Fagnes. Naast larven van heikikker (Rana arvalis) hebben we hier niks gezien. De laatste stop hebben we flink gewandeld, in het prachtige dal van de Warche hebben we naast kleine watersalamanders, gewone padden en hazelwormen nog een hoop vuursalamanders (Salamandra salamandra) gevonden waaronder een hoop juvenieltjes. Geweldig om die miniatuur vuursalamandertjes te zien.

In poeltjes op het pad zaten veel larven van bruine kikker (Rana temporaria) maar ook enkele alpenwatersalamanders (Mesotriton alpestris) en veel vuursalamander (Salamandra salamandra) larven.

19 juni
Op de laatste dag hebben we onderweg naar huis nog even een groot natuurgebied in Midden-Limburg aangedaan, een erg bekend gebied voor reptielen en amfibieën, vorig jaar hebben we niet veel gevonden omdat het toen bloedheet was. Dit jaar kwam helaas ook al snel de zon door en bleven de waarnemingen hangen bij zandhagedissen (Lacerta agilis) en poelkikkers (Pelophylax lessonae).

Geweldige week! De waarnemingen spreken natuurlijk voor zich maar daarnaast natuurlijk ook een hoop lol beleeft en een bijzonder gezellige week gehad met de "echte" biologen (grapje voor de insiders).

Soorten
Gewone pad (Bufo bufo)
Geelbuikvuurpad (Bombina variegata)
Vroedmeesterpad (Alytes obstetricans)
Bastaardkikker (Pelophylax klepton esculenta)
Poelkikker (Pelophylax lessonae)
Bruine kikker (Rana temporaria)
Heikikker (Rana arvalis)
Boomkikker (Hyla arborea)
Kamsalamander (Triturus cristatus)
Kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris)
Alpenwatersalamander (Mesotriton alpestris)
Vuursalamander (Salamandra salamandra)
Zandhagedis (Lacerta agilis)
Muurhagedis (Podarcis muralis)
Levendbarende hagedis (Zootoca vivipara)
Hazelworm (Anguis fragilis)

Met dank aan Gertjan Martens.

Amsterdam 9 juni 2009

In het kader van het grootschalige onderzoek naar het voorkomen van de Chytridiomycose schimmel in Nederland was ik vandaag met Eugene Bruins en Edo Goverse de oudste dierentuin van Nederland ingetrokken om de daar aanwezige amfibieën te bemonsteren.
Op het terrein van Artis leven al enkele jaren Vroedmeesterpadden, een uitgezette populatie van dieren van verschillende herkomst. Sommige "Amsterdamse" vroedmeesterpadden komen uit Frankrijk en sommige stammen af van dieren uit Utrecht, en in principe dus ook weer uit Frankrijk aangezien de Utrechtse dieren ook van oorsprong Frans zijn. Onze zoektocht ging in eerste instantie uit om deze soort te bemonsteren maar alle soorten amfibieën hebben we "meegeswabbed". De eerste amfibieën die we vonden waren bruine kikkers (Rana temporaria) en en kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris).

Tussen de vele honderden bruine kikker larven vonden we drie larven van de vroedmeesterpad (Alytes obstetricans). Een eerste aanwijzing op het voorkomen van de soort.
Verder geen volwassen dieren gevonden hier. Op naar de volgende plek! Het wolvenverblijf. Onder het toeziend oog van de wolven konden we bruine kikkers swabben, ik ging wat stenen keren rond de vijver en trof daar dit vrouwtje vroedmeesterpad (Alytes obstetricans) aan. De eerste en tevens helaas ook de laatste volwassen vroedmeesterpad van de dag.

Prachtig diertje en wat een geweldige ervaring, dit maak je niet elke dag mee om in het hart van onze hoofdstad tussen de wolven op zoek te gaan naar een typisch Zuid-Limburgs diertje!
Hierna zijn we ook nog de Afrikaanse savanne opgeweest, het giraffenverblijf en de roofdierengalerij. Buiten rare blikken van bezoekers leverde ons dit vooral rare blikken op van de bewoners van Artis zelf....

Veluwe 5 juni 2009

Een dagje Veluwe in juni, wat een dag. Ik was samen met Martijn van der Linden en de omstandigheden konden niet beter. Het was bewolkt weer, een beetje fris zelfs met heel af en toe een zonnetje tussendoor. Alle drie de slangsoorten van Nederland werden gevonden, plus nog twee hagedis soorten. Op de muur- en levendbarende hagedis na alle reptielen van Nederland dus gevonden. Een prachtige dag met prachtige dieren. Deze dag begon iets minder voorspoedig.

10 uur waren we allebei op station Ede-Wageningen maar hadden net de bus gemist dus we gingen nog even Energy Drink inslaan bij de supermarkt. We zaten te praten op een bankje en te wachten op de volgende bus toen we ons opeens beseften dat de bus over een minuut vertrok, en ook deze bus reed voor onze neus weg. Weer wachten dus, enfin, uiteindelijk zijn we toch op de locatie beland.

De eerste herpetologische waarneming liet even op zich wachten omdat het nog erg fris was maar Martijn had de eer en vond de eerste Zandhagedis (Lacerta agilis). Vooral veel vrouwtjes zandhagedissen gevonden met erg dikke buiken vol met eieren. De volgende hagedis soort die we vonden was de hazelworm (Anguis fragilis), opeens zag ik dit mooi contrastrijke dametje liggen zonnen tussen de vegetatie.

De soort waar we het meeste op hadden gehoopt die te vinden was de gladde slang. Een soort die Martijn nog niet eerder had gezien en ik ook nog niet had gevonden dit jaar ondanks eerdere bezoeken. Vandaag bleek echter een top dag te zijn want nadat we onze eerste gladde slang (Coronella austriaca) vonden....vond ik al snel een tweede, een onvolwassen diertje...en zelfs nog een derde exemplaar. In totaal drie exemplaren gevonden, geweldig om de slangen met hun befaamde boevenmaskertjes weer te zien. Na deze leuke slangsoort bewondert te hebben besloten we nog even een walkantje af te speuren waar ik eerder ringslangen had gevonden. We stonden nog geen 5 min. op het walletje of Martijn riep me al: "kom!" Ik dacht wat bedoeld hij nou? Maar hij bleek dus al meteen beet te hebben en een prachtig ringslang (Natrix natrix) mannetje liet zich bewonderen.

Toen kregen we het natuurlijk een beetje te pakken. Op deze plek zijn ook veel adders aanwezig en na twee van de drie slangsoorten gezien te hebben moest de derde ook wel lukken. "Wie de eerste adder vind krijgt een biertje!" en meteen nadat gezegd te hebben zag ik dit prachtige adder (Vipera berus) vrouwtje liggen.
Uiteraard ook nog enkele amfibieën tegen gekomen, bruine kikkers (Rana temporaria) en ook poelkikkers (Pelophylax lessonae).
Wat een fantastische dag! De dag begon wat stroef en eindigde ook stroef, Martijn had een frontale botsing met zijn bus en de bus waarin ik zat op de terugweg bleek een bus met een andere eindbestemming te zijn als waar ik op had gehoopt, maar de waarnemingen maakten alles meer dan goed. Top dagje Martijn, tot snel!

Soorten
Bruine kikker (Rana temporaria)
Poelkikker (Pelophylax lessonae)
Zandhagedis (Lacerta agilis)
Hazelworm (Anguis fragilis)
Gladde slang (Coronella austriaca)
Ringslang (Natrix natrix)
Adder (Vipera berus)

Heemskerk 2 juni 2009

Paddenregen! Na verloop van tijd veranderen de honderden dikkopjes allemaal in kleine padjes en vaak gebeurt dat ook allemaal rond dezelfde tijd. Zo komt het dus voor dat een oever bedekt is met kleine padjes van enkele millimeters groot, in de volksmond ook wel paddenregen genoemd.

Amsterdam 28 mei 2009

De dag begon vrij bewolkt maar al snel brak de zon door, ik besloot een vriend van me op te bellen die in Amsterdam woont en samen zijn we erop uit getrokken om de Amsterdamse ringslangen te zoeken.
De zoektocht van Thijmen en mij begon in Amsterdam-Noord, een plek waar niet veel te beleven is behalve de aanwezige ringslangen populatie. Een soort die lokaal vrij algemeen is in Nederland waaronder op deze locatie. Op een dag als deze zijn ze zonnend aan te treffen langs de dijk. Al snel zag ik de eerste ringslang (Natrix natrix) zonnen bij een strandje. Het was een mannetje die er niet helemaal gaaf uit zag. Hij had bijtwonden in zijn staart (van vermoedelijk een kat/kleine hond) en hij stond op het punt om te vervellen. Nadat hij ons opmerkte zocht hij snel de veiligheid van het water op.

Naardermeer 19 mei 2009

Vorig jaar was ik een tweedejaars student biologie en stond er de excursie Zuid-Limburg op het programma. Het belangrijkste doel van de excursie is genieten van de natuur die Nederland rijk is én planten en dierennamen leren. Ik zit nu in het derdejaar en dit jaar ga ik mee als begeleider met deze excursie, als voorbereiding op deze excursie zijn er een aantal wandelingen/tochten georganiseerd in o.a. Naardermeer. Vorig jaar heb ik deze bezocht als student, dit jaar was ik mee als begeleider.
Ruim op tijd waren we op de afgesproken locatie van waaruit de boot zou vertrekken. Maar er was verder niemand van Natuurmonumenten te bekennen. En waar bleven de tweedejaars? Het bleek dat de boot per 1 mei 2009 van een andere locatie zou vertrekken en dat de tweedejaars allemaal te laat waren. Al met al, om ongeveer 2 uur zaten we eindelijk in de boot. Uiteraard is wachten bij het Naardermeer niet alleen maar wachten, overal hoorde je meerkikkers (Pelophylax ridibunda) en bastaardkikkers (Pelophylax klepton esculenta) roepen. Zittend aan de waterkant en genietend van al die roepende kikkers zag ik in ene een klein ringslangetje (Natrix natrix) voor mijn neus door het water glijden, prachtig gezicht hoe sierlijk ze bewegen in het water.
Toen we naar de boot gingen, liepen we langs een oude boerderij met een grote, vierkante, betonnen bak ernaast. Verzonken in de grond. Soms vallen daar dieren in dus ik besloot even te gaan kijken. De bak was gevuld met water, uit het water zat een takje met een diertje erom heen gekronkeld. Het bleek een wel erg bijzondere waarneming te zijn want het diertje bleek een hazelworm (Anguis fragilis) te zijn. Een soort die nog niet eerder van Naardermeer bekend is! Gelukkig zag ik dit diertje op tijd...

 

Soorten
Bruine kikker (Rana temporaria)
Heikikker (Rana arvalis)
Meerkikker (Pelophylax ridibunda)
Bastaardkikker (Pelophylax klepton esculenta)
Gewone pad (Bufo bufo)
Hazelworm (Anguis fragilis)
Ringslang (Natrix natrix)

Haarlem 11 mei 2009

Na het radio interview van 24 april heeft dit verhaal een staartje gekregen. Bij Haarlem 105 TV zijn ze bezig met een nieuwe serie 'NATUURlijk Haarlem' waarvoor ze graag een item wilden maken over de Vroedmeesterpad op het terrein van de Artisklas. Uiteraard wilden Harald en ik hier graag aan mee werken.

Het item is te vinden als onderdeel van het programma "het Haarlems Kwartier" en heet "NATUURlijk Haarlem". In de eerste aflevering van dit programma vertel ik wat over de vroedmeesterpadden in het algemeen en over de vroedmeesterpadden in Haarlem.

Utrecht 9 mei 2009

Weekend! Op zich werd er geen mooi weer voorspeld vandaag maar Shana en ik besloten de dag door te brengen in de Botanische tuinen van Utrecht. Al snel brak de zon door en hebben we een heerlijke dag gehad waarin we uiteraard ook wat leuke waarnemingen hebben gedaan op deze erg interessante plek. Het eerste dier wat we tegenkwamen was een vroedmeesterpadje (Alytes obstetricans). Al snel zagen we ook de eerste muurhagedissen (Podarcis muralis), deze dieren horen hier van nature niet thuis, de enige natuurlijke populatie leeft in Maastricht.

Bij een slootje in de buurt heb ik nog een staartje van een ringslang (Natrix natrix) zien verdwijnen tussen het struikgewas. Helaas was deze waarschijnlijk goed doorgewarmd door de felle zon en was goed alert. Ook nog een hoop verdachte ritsels gehoord vermoedelijk ook van ringslangen maar helaas geen foto's van deze watergebonden slang.
Op de terugweg liepen we nog een klein rondje door de rotstuin en hoorde ik plotseling:"het is hier verboden kikkers te vangen!" Het bleek Gertjan te zijn, enorm toevallig dat we elkaar zo tegenkwamen in het veld! Na een tijdje te hebben staan praten besloten Shana en ik weer naar huis te gaan en konden we terug kijken op een heerlijk zonnig dagje vol met leuke waarnemingen.

Soorten
Vroedmeesterpad (Alytes obstetricans)
Meerkikker (Pelophylax ridibunda)
Alpenwatersalamander (Mesotriton alpestris)
Muurhagedis (Podarcis muralis)
Ringslang (Natrix natrix)

Gelderland 4 mei 2009

Vandaag was de weersvoorspelling 's morgens zonnig en in de namiddag bewolkt. 10 uur had ik afgesproken met Dennis Martens en Martijn van der Linden om weer de natuur in te trekken, ik stelde voor om eerst naar een boomkikker locatie te gaan met het zonnige weer en met het bewolkte weer nog even op de Veluwe te struinen. Iedereen was er voor in en we waren weer op weg, op naar locatie 1!

De avond hiervoor had ik een leuke locatie gevonden voor boomkikkers, ik vertelde Dennis waar het was en hij bleek daar al eens eerder geweest te zijn. Erg toevallig en ook erg handig aangezien Dennis ons dan een beetje kon vertellen waar te zoeken. Eenmaal aangekomen bij de plek in de Achterhoek kon het zoeken beginnen. Martijn had de primeur en vond al snel de eerste drie boomkikkers (Hyla arborea) allemaal aan het zonnen vlakbij elkaar. Wel enigsinds verscholen aangezien er nog wel een windje stond.

Echt gaaf om ze al zo snel te vinden hier, later vonden we er nog eentje en besloot ik ook even het nabijgelegen poeltje te bekijken. Naast een kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris) kon je niet om de bastaardkikkers (Pelophylax klepton esculenta) heen, het kleine poeltje zat helemaal vol.
Wat me wel erg zorgen baarde was de enorme hoeveelheid stekelbaars in dit poeltje, het habitat was perfect voor boomkikkers maar de aanwezigheid van vis is nooit goed voor de voortplantingkansen voor amfibieën en in het bijzonder niet voor boomkikkers.
Nadat we hier een tijdje hebben rond gestruind hebben we nog even een kopje koffie (en een heerlijke Warsteiner voor mij) gedronken bij een nabij gelegen restaurantje en zijn we weer terug gereden naar de Veluwe, onze tweede doelsoort vandaag was de gladde slang.

Eenmaal aangekomen waren de weersomstandigheden ideaal, bijna geen wind, niet warm en niet koud en aardig bewolkt. Klinkt als ideaal gladde slangen weer maar dat mocht niet baten, we hebben wel een hoop ander moois gevonden natuurlijk. Al snel natuurlijk de zandhagedssen (Lacerta agilis), die kun je niet missen op deze plek. Na een tijdje zoeken vonden we nog steeds geen gladde slang, maar wel een ander soort slang. Een adder (Vipera berus), een prachtig stevig vrouwtje die helemaal niet bang voor ons was. En op de terugweg zag Dennis nog deze prachtig getekende man wegkruipen door de heide. Prachtig contrastrijk getekend en een behoorlijk temperament.
Op de terugweg zagen we nog een kleine hazelworm (Anguis fragilis). Prachtig dagje zo en als toegift werden we nog getracteerd op een oude Lancaster uit de tweede wereldoorlog die overvloog in verband met dodenherdenking. Schitterend gezicht om zo'n oud vliegtuig met ronkende motoren over de desolate heide te zien vliegen.
Het was weer een erg geslaagde dag Dennis en Martijn, tot gauw weer!

Soorten
Kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris)
Gewone pad (Bufo bufo) larven
Heikikker (Rana arvalis) larven
Bruine kikker (Rana temporaria)
Poelkikker (Pelophylax lessonae)
Bastaardkikker (Pelophylax klepton esculenta)
Boomkikker (Hyla arborea)
Zandhagedis (Lacerta agilis)
Levendbarende hagedis (Zootoca vivipara)
Hazelworm (Anguis fragilis)
Adder (Vipera berus)

Veluwe 1 mei 2009

Vorig jaar werd ik benaderd door Peter Oefinger van BPO Natura (voor de website: KLIK HIER ) om eens een keer samen adders te gaan spotten op de Veluwe, een soort dier hun allebei nog nooit gezien hadden. We besloten ergens van het voorjaar af te spreken en een datum werd geprikt. 1 mei stond de afspraak en voor 1 mei stond een portie mooi weer geboekt. Om 10 uur stond ik station Ede-Wageningen en daar stonden Peter en Birgit Oefinger al te wachten met de auto. Eenmaal aangekomen op de eerste locatie zag ik onze kansen al slinken, het was erg warm en de hitte steeg al op vanaf de heide maar vol goede moed gingen we op zoek. Na de eerste levendbarende hagedissen (Zootoca vivipara) zag ik gelukkig al snel een adder (Vipera berus), een mooie dame. Gelukkig hadden we onze doelsoort gevonden. Na nog even rond struinen vonden we nog een hoop larven van heikikker (Rana arvalis) en gewone pad (Bufo bufo) plus nog een mannetje kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris). Ook nog een klein orkest van de aanwezige poelkikkers (Pelophylax lessonae).

Hierna gingen we naar mijn tweede favoriete plek op de Veluwe. Het werd alsmaar warmer dus de kans op slangen ging van klein naar nog kleiner. Maar we kwamen voor de zandhagedissen (Lacerta agilis) en die bleken goed actief.

Meerdere exemplaren gezien en na een tijdje rondwandelen zagen we een mannetje en vrouwtje wel erg dicht bij elkaar rondwandelen. We bleven even staan om te kijken wat er zou gebeuren, na een kwartier was het dan zo ver, voor onze neus begon een paring. Erg leuk schouwspel!

Na een tijdje vonden we naast nog meer zandhagedissen en wat bruine kikkers nog een hazelworm (Anguis fragilis). We besloten dat het mooi was geweest en terug zouden rijden, Peter en Birgit hebben me afgezet op het station en daar begon mijn terugreis weer. Ik kon terug kijken op een warm dagje maar vooral een succesvol dagje!

Haarlem 24 april 2009

In april ben ik gevraagd door Ravon om voor radio Haarlem een interview te geven over het onderzoek naar Chytridiomycose en de vroedmeesterpadden. Samen met Harald Ames, de eigenaar van de Artisklas, heb ik op 24 april dit interview gedaan.

Haarlem 21 april 2009

De schimmelziekte chytridiomycose veroorzaakt wereldwijd sterfte onder amfibie populaties. Deze ziekte wordt veroorzaakt door de schimmel Batrachochytrium dendrobatides en is gelukkig nog niet in Nederland aangetroffen, wel in ons buurland Duitsland. Daarom is er dit jaar een groot onderzoek gaande of de schimmel ook in Nederland aan kan worden getroffen, vanuit Ravon ben ik gevraagd om hieraan mee te doen om de populatie vroedmeesterpadden (Alytes obstetricans) te bemonsteren.
Dit leek me erg leuk en vandaag trok ik erop uit om de eerste monsters te nemen. Het monsters nemen is volstrekt onschuldig en gebeurt door een wattenstaafje langs de huid van de dieren te wrijven, deze dieren gaan daarna gewoon weer terug. Het bleek een goede dag te zijn, voor mijn komst had Harald al 8 dieren gevonden en later vonden we er nog 7 waarvan in totaal 9 mannetjes met eieren. Ook vonden we een aantal larven van deze leuke paddensoort in de vijver.

Castricum 20 april 2009

De zon is de hele dag aan het schijnen en dat jeukt natuurlijk ontzettend als er een gigantische populatie rugstreeppadden in de buurt leeft. Ik besloot er vanavond op uit te trekken en belde mijn goede vriend Dick. Samen trokken we erop uit om dit leuke amfibie te zoeken. Eenmaal bij de plek aangekomen waren we omringd door het prachtige geroep van de rugstreeppad (Bufo calamita) en konden we een aantal exemparen betrappen met de zaklamp.

Na een tijdje werden ook wij betrapt door een zaklamp en een boswachter treede ons tegemoet... Na even staan praten werd duidelijk dat dit de boswachter was die mijn ontheffing voor het gebied aan het regelen is en waar ik veel mail contact mee heb gehad. Enorm toevallig en we kwamen er deze keer dan ook vanaf met een waarschuwing gelukkig!

Zuid-Limburg 10 t/m 13 april 2009

Het paasweekend stond voor de deur en Shana en ik besloten toch maar een weekendje weg te gaan, dat was alweer te lang geleden. We besloten naar Valkenburg te gaan, een weekendje Valkenburg staat altijd garant voor een weekend plezier, vorig jaar waren we hier ook al samen geweest en dat was super.
De keuze was dus snel gemaakt en een hotel boeken was ook zo gebeurd, vrijdag ochtend zaten we dus in de trein onderweg naar het zuiden. Voor we naar ons hotel in Valkenburg gingen zijn we eerst nog even eruit gestapt in Maastricht, een rosé'tje doen op het Onze-Lieve-Vrouwen plein en even langs de oude vestingsmuren. Al snel vonden we de eerste hazelwormen (Anguis fragilis). In totaal hebben we er 4 gevonden waarvan 1 juveniel dier.

Deze plek is de enige plek waar van nature muurhagedis (Podarcis muralis) voorkomt in Nederland, de populaties in Utrecht en Enschede zijn uitgezet. Erg gaaf om ze hier te zien, zo'n natuurlijke populatie is toch bijzonder om te zien. De ondersoort die hier leeft is Podarcis muralis brogniardi. We hebben 11 dieren gezien waarvan 3 adulte dieren.
Echt een enorm mooie plek, een oase van rust in de oude stad. Na een tijdje hier gezocht te hebben zijn we nog even Maastricht in geweest maar besloten al snel naar Valkenburg te gaan, het was veels te druk in de stad en daar houden we allebei niet van. 's Avonds zijn we nog even naar een groeve in de buurt gegaan. Naast een heleboel roepende vroedmeesterpadden (Alytes obstetricans) hebben we niet veel gevonden.

De volgende dag stonden we op tijd op om de trein te pakken naar een heel mooi hellingbos in Zuid-Limburg. Het weer zat mee en het was heerlijk om te wandelen door dit prachtige landschap en langs kleine kabbelende beekjes. Ook hier hebben we even gespeurd naar amfibieën. Als eerste vonden we bruine kikkers (Rana temporaria) en gewone padden (Bufo bufo). Langs het pad waren kleine poeltjes/stroompjes te vinden, soms modderig, soms helder maar altijd met leven erin. Al snel deden we een gave ontdekking, een heleboel larven van vuursalamander (Salamandra salamandra). Toen kon een volwassen dier natuurlijk ook niet lang op zich laten wachten. Prachtig diertje!

In een poeltje onder een omgevallen boomstam zagen we een heleboel larven van bruine kikker en een larve van een salamander, geen vuursalamanderlarve dus een klein netje werd tevoorschijn getoverd. Naast deze alpenwatersalamander larve bleken ook 3 mannetjes alpenwatersalamander (Mesotriton alpestris) het poeltje te bewonen.

Zondags besloten we een beetje van het Limburgse landschap te gaan genieten en hadden een fiets gehuurd, we hebben heerlijk gefietst met de zon in het gezicht en met een ijsje in de hand reisden we door het Limburgse heuvelland. Onderweg zijn we even gestopt bij een mooie kalkgrashelling. Binnen 5 min. hadden we al behoorlijk wat levendbarende hagedissen (Zootoca vivipara) gezien, vooral volwassen dieren maar ook een kleine subadult. Ook een aantal subadulte bruine kikkertjes (Rana temporaria) huppelden hier rond.

Terug bij ons hotel was Shana toch een beetje moe en ging even een uurtje haar ogen dicht doen. Ik kende een leuke groeve in de buurt waar vuurbuikpadjes leven dus ik besloot even met de fiets hier heen te fietsen. Al snel zag ik vele bruine kikkers en enkele kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris). Na een tijdje rond gelopen te hebben bukte ik bij een klein modderpoeltje, in ene zag ik een heel klein padje drijven aan het wateroppervlakte. Hoewel het diertje nog erg jong is, het buikje van het diertje begon al voorzichtig geel te kleuren. Toen ik beter keek zag ik er nog meer zitten. Prachtige diertjes met die grote ogen en lange pootjes. Super om dit weekend ook nog geelbuikvuurpad (Bombina variegata) te vinden!

Tot mijn grote schrik was er nog iemand in deze groeve wezen zoeken, en zo te zien vlak voor mij. Alle stenen en boomstronken op het terrein waren omgekeerd en helemaal niet netjes teruggelegd, overal lagen holletje bloot en zijn vroedmeesterpad schuilplekken vernield. Afschuwelijk om te zien dat er mensen zijn die zo argeloos met de natuur om gaan.

Maar al met al heb ik niks te klagen gehad. Naast een heerlijk weekend met mijn vriendin ook nog eens een hoop van mijn favoriete dieren kunnen vinden. Met dank aan Shana voor het geduld dat ze heeft moeten op brengen met haar gekke vriendje!

Soorten
Gewone pad (Bufo bufo)
Geelbuikvuurpad (Bombina variegata)
Vroedmeesterpad (Alytes obstetricans)
Bruine kikker (Rana temporaria)
Kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris)
Alpenwatersalamander (Mesotriton alpestris)
Vuursalamander (Salamandra salamandra)
Muurhagedis (Podarcis muralis)
Levendbarende hagedis (Zootoca vivipara)
Hazelworm (Anguis fragilis)

Hei- en Boeicop 6 t/m 9 april 2009

Voor mijn opleiding moest ik met mijn klasgenoten naar het Groene hart om daar een paar dagen op het veldstudiecentrum Hei- en Boeicop te verblijven. We hebben daar gewerkt aan een les waarmee je met leerlingen het veld in gaat. Uiteraard ben ik ook nog even erop uit getrokken en heb nog een aantal amfibieën kunnen vinden. De meeste in een poel op het terrein van het veldstudiecentrum maar ook enkele gebieden in de uiterwaarden. Veel heikikkers (Rana arvalis) op het terrein die 's avonds ook riepen. Onder dakpannetjes zaten rugstreeppadden (Epidalea calamita). In de poelen op het terrein van het veldstudiecentrum heb ik 5 amfibie soorten kunnen vinden, in de uiterwaarden kwam daar nog bruine kikker bij. Kamsalamander zou ook in de regio leven maar hebben we helaas niet kunnen vinden.

Soorten
Kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris)
Bruine kikker (Rana temporaria)
Heikikker (Rana arvalis)
Bastaardkikker (Pelophylax klepton esculenta)
Gewone pad (Bufo bufo)
Rugstreeppad (Epidalea calamita)

Heemskerk 30 maart 2009

Heerlijk lenteweer dus weer eens het duin van Heemskerk ingeweest. Waar de voortplantingswateren in de rest van Nederland al redelijk goed gevuld waren met amfibieën, deden de poelen in het Noord-Hollands duinreservaat nogal leeg aan. Vandaag echter niet.
In elke poel die ik heb bezocht (7 in totaal) werden gewone padden (Bufo bufo) aangetroffen en in enkele poelen ook een kleiner aantal bruine kikkers (Rana temporaria) en enkele kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris).

Ook werden de zandhagedissen eindelijk weer gezien. Helaas waren ze nog erg schuw dus geen foto's deze keer.

Veluwe 19 maart 2009

Na de succesvolle start van het veldseizoen besloot ik weer op pad te gaan, deze keer niet alleen maar met de twee mede natuurliefhebbers en fotograven Dennis Martens en Martijn van der Linden. Vorig jaar hadden we al mail contact gehad over een gezamenlijk reisje naar de Veluwe maar het kwam maar steeds niet van de grond, vandaag hadden we echter de knoop doorgehakt en ben ik met beide de altijd mooie Veluwe opgegaan.
Na een voorspoedige reis ontmoette in Martijn en Dennis op het station vanwaar we met de auto vertrokken naar de eerste locatie, het was nog een beetje bewolkt maar dat mocht niet deren bewezen en aantal prachtige adders (Vipera berus). Toen de zon doorbrak volgden ook de levendbarende hagedisjes (Zootoca vivipara), die zich mooi lieten fotograveren vandaag.

Na een tijdje hier rond gelopen te hebben besloten we naar mijn andere favoriete plek te gaan bij de zuidelijke Veluwe. Het windje werd wat frisser en dat baarde ons wel zorgen. Slangen werden hier dan ook niet meer gezien, wel een aantal zandhagedissen (Lacerta agilis). In de stroompjes en poeltjes op het terrein waren ook veel bastaardkikkers (Pelophylax klepton esculenta) en bruine kikkers (Rana temporaria) actief. Zelfs enkele eiklompen werden waargenomen.

 

Veluwe 17 maart 2009

De hele winter stond ik alweer te popelen om weer de eerste reptielen en amfibieën waar te nemen. Na een paar tevergeefse tripjes hier in het duin (waar het nog niet echt storm loopt) besloot ik vandaag af te reizen naar de Veluwe, mijn favoriete plekje op de midden-Veluwe werd bezocht vandaag. Het weer was in ieder geval erg goed, af en toe bewolkt, af en toe zon. Prima reptielenweer!